Rooster researchED Heerlen 2020
concept/ondervoorbehoud
Wie sjoen os Limburg is?
Wijze lessen
Aanloop
Van te voren opgenomen filmpjes. Live Q&A met de sprekers waar mogelijk.
do. 8 okt
16:30
Een uiteenzetting hoe wij evidence-informed onderwijs toepassen in onze school (Mavo-school). Wij zijn in 2019-2020 hiermee van start gegaan. Ik wil dan telkens kort ingaan op onze speerpunten:
1. focus op kennis:
we gebruiken EDI in onze lessen en leren onze kinderen geen generieke vaardigheden, die specifieke vaardigheden zijn domeinspecifiek. Daarbij gebruiken we beheersingsleren! De leerling bepaalt het tempo, niet het curriculum. Hierbij wil ik o.m. het mattheus-effect toelichten (hoe meer kennis je hebt, hoe sneller je kennis vergaart).
2. de cultuur op school:
aanleren van routines, een zeer consequent beloningssysteem (met kleine sancties) zodat elke minuut in de les telt.
3. evidence-informed: we baseren onze keuzes op wat bewezen werkt. Geen feel-good initiatieven die er doorheen fietsen.
4. tijdsinvestering vs. leerrendement: we gaan onze lessen niet opleuken. Motivatie komt voor uit leren, niet per se omgekeerd.
ma. 12 okt
16:30
Het vraagt heel wat didactisch inzicht en handelen om je leerlingen nieuwe kennis en vaardigheden aan te leren (en te laten onthouden). Zo zal je o.a. relevante voorkennis activeren (bouwsteen 1), heldere , gestructureerde en uitdagende instructie geven (bouwsteen 2) en zorgen voor een diepe en actieve verwerking (bouwsteen 5).
Maar waarom zijn net die principes zo effectief? En hoe pak je dit concreet aan zodat je leerlingen effectief, efficiënt en met voldoening bijleren en onthouden? In deze presentatie bespreken we kort de wetenschappelijke achtergronden, en kijken hoofdzakelijk naar wat ze kunnen betekenen voor ieders klaspraktijk.
Deze presentatie is onderdeel van de strand ‘Wijze lessen’ op deze dag.
di. 13 okt
16:30
In deze presentative zal ik een inleiding geven over onderzoek naar leraareffectiviteit. We zullen de historiek en methodologie van dit onderzoeksveld voorstellen, en de belangrijkste onderzoeksuitkomsten beschrijven. Hierbij zal ik het werk van onderzoekers als Rosenshine, Good en Brophy, maar ook recentere voorbeelden aanhalen.Ik zal bespreken hoe dit onderzoek past bij het onderzoek uit de cognitieve psycholgie over hoe mensen leren, en hoe het zich verhoudt tot de principes die we in ‘Wijze Lessen’ beschrijven.
Het Live Evenement
wo. 14 okt
14:00
Opening met Bert Nelissen – Voorzitter College van Bestuur INNOVO
14:10
Hoe onze hersenen werken (onze cognitieve architectuur) bepaalt hoe wij informatie verwerken en dus hoe wij leren. Kennis van onze cognitieve architectuur is even belangrijk voor de leerkracht als kennis van de werking van onze lichaam is voor de arts. Is onze instructie in overeenstemming met deze architectuur, dan wordt het leren bevorderd en vindt het plaats op een effectieve, efficiënte en bevredigende wijze. Houden wij geen rekening hiermee, dan wordt het leren belemmerd c.q. vindt helemaal geen leren plaats. In deze sessie wordt een aantal van de cognitief psychologische grondslagen van ‘Wijze Lessen’ uit de doeken gedaan.
Werkhoudingsproblematiek: onderzoeken in plaats van constateren - Sjoerd Verheijden & Pierre Wolters
In elke groep zitten leerlingen met een werkhoudingsprobleem. Het is vaak lastig om te duiden waar deze problematiek vandaan komt maar het inadequate gedrag roept (vaak onbewust) wat op bij de leerkracht. Bij werkhoudingsproblemen kan zich een spanningsveld ontvouwen met gevoelens van onvermogen, onmacht, frustratie, stress maar ook lage verwachtingen. Dat geldt voor de leerkracht maar ook de leerling. Om hierbij geen speelbal te worden met weinig kans op succes is het nodig dat we niet enkel constateren dat er sprake is van een werkhoudingsprobleem, maar vooral onderzoeken wat de onderliggende oorzaken zijn. In deze lezing verkennen we deze oorzaken vanuit het oogpunt van het kind en de leerkracht om zodoende te komen tot een passende aanpak en een afgestemd aanbod.
15:00
Onderzoek toont dat als je leerkrachten vraagt waar ze aan denken bij hoogbegaafdheid, los van een specifiek kind of een speciaal programma, ze het eens zijn over dat het kind heel intelligent is en beschikt over goede vaardigheden op school. Met name over de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind zijn ze het oneens. Sommige leerkrachten stellen dat hoogbegaafde kinderen juist heel sterk zijn, maar anderen geven aan dat het om kwetsbare leerlingen gaat. Stereotyperingen en overtuigingen spelen hierbij een rol spelen, correcte en incorrecte. Leerkrachten geven aan zich soms bezwaard te voelen door het handelen op ‘onderbuikgevoel’.
Samen met het publiek gaan wij op zoek hoe om te gaan met deze stereotyperingen/overtuigingen en te snappen wat nodig is om hoogbegaafdheid goed te kunnen signaleren. Goede signalering kan ervoor zorgen dat we een passend aanbod kunnen bieden aan hoogbegaafde kinderen en dat daardoor de kans dat zij hun potentieel kunnen verzilveren stijgt.
Er is een kentering gaande op het gebied van begrijpend leesonderwijs (Hacquebord, 2017). Volgens van Oosten (2016) is Nederland het enige Europese land waar begrijpend lezen een apart vak is. Het leren toepassen van de leesstrategieën is lesdoel geworden. Het gevolg is dat onze leerlingen lezen saai en niet leuk vinden. Ook de resultaten van PISA-2018 liegen er niet om. Er is werk aan de winkel!
De aanpak ‘Door lezen de wereld ontmoeten’ is een antwoord hierop. In deze praktische presentatie inspireer ik u om het onderwijs in leesbegrip om te denken. Ik licht de op onderzoek gebaseerde aanpak toe, leg uit hoe u kinderen kunt leren denken over alles wat ze horen, zien en lezen m.b.v. de denkvaardigheden uit de taxonomie van Bloom en overtuig ik u van het belang van modelleren door de leerkracht als expertlezer waardoor kinderen ‘de leeskunst kunnen afluisteren’. De inhoud is morgen toepasbaar in uw les.
15:50
Pauze
16:10
Het retrieval practice effect is de Engelse benaming voor een krachtig fenomeen uit de geheugenpsychologie. Het staat voor het doelbewust oefenen om informatie te herinneren. De toepassing ervan heeft een grote impact op het onthouden op lange termijn in vergelijking met andere technieken die de leerling minder inspanning kosten. In deze workshop demonstreren we hoe we het fenomeen kunnen toepassen als instructiemethode voor zowel grote als kleine groepen leerlingen. Je wandelt buiten met een arsenaal aan methodieken die de volgende les al toegepast kunnen worden. Succes gegarandeerd!
Een groot deel van de tijd die we doorbrengen in het onderwijs gaat zitten in zelfstudie. Maar wat doen we eigenlijk als we thuis achter de boeken zitten? Veelgebruikte technieken zijn het opnieuw doorlezen van de stof, tekst markeren en het maken van samenvattingen. Maar hoe effectief zijn de leerstrategieën die we gebruiken eigenlijk? In deze presentatie wordt aan de hand van wetenschappelijk onderzoek duidelijk wat werkt en wat niet werkt als we thuis studeren.
17:00
Om te weten of alle leerlingen de leerstof snappen, is het van belang tijdens de les voldoende aandacht te geven aan het checken van begrip. Om dit te doen zijn het stellen van vragen en het geven van feedback effectieve didactische strategieën. In deze presentatie zal ik het belang van deze strategieën duiden vanuit de wetenschap, maar ook een aantal concrete voorbeelden geven hoe je als docent tot goede vragen kunt komen en hoe je een feedbackproces kunt organiseren.