Onderwijs en toetsing worden veelal in één adem genoemd als zou het één niet zonder het ander kunnen. Zeker: als het goed is , kan toetsing onderwijs versterken. Maar soms blijken toetsen in de praktijk heel andere effecten te hebben dan aanvankelijk bedacht of voorzien. Dat is zeker het geval bij toetsing in het basisonderwijs. Daar blijkt toetsing een brede ontwikkeling van kinderen en zicht op kwaliteit van onderwijs vooral in de weg te staan. Toetsing heeft daar zeker niet de emancipatoire rol die er wel vaak in het publieke debat aan wordt toegedicht.
In de sessie gaan we hier nader op in en staan we stil bij de vraag hoe toetsing, verantwoording en het verbeteren van kansen voor alle kinderen op een goede manier op elkaar kunnen gaan inwerken.

• Kansengelijkheid
• Professionalisering

Lessen geven waarin élke leerling de kans krijgt om bij te leren, is en blijft de kerntaak van een leraar. Om tot goede lessen te komen, is het belangrijk dat we begrijpen hoe en wanneer leerlingen bijleren, wanneer het enkel ‘lijkt’ alsof er geleerd wordt en wat het leren belemmert. In het boek Wijze Lessen, gratis te downloaden op https://excel.thomasmore.be/wijze-lessen/, vertalen de auteurs de meest recente wetenschappelijke inzichten op het vlak van leren en instructie naar de klaspraktijk. Tijdens deze sessie vertelt mede-auteur Kristel Vanhoyweghen waarom net deze bouwstenen optimale kansen bieden op het verbeteren van de leerresultaten en deelt ze tal van concrete voorbeelden die je meteen kan inzetten in je les. Ze zijn immers toepasbaar voor leerlingen van verschillende leeftijden en met diverse achtergronden en voorkennis.

• Effectieve didactische interventies

Omdat differentiëren niet alleen plaatsvindt binnen de les, maar deze fase nauw samenhangt met de voorbereiding van de periode, van de les, en de evaluatie achteraf, is een lesobservatie-instrument niet voldoende om te bepalen in hoeverre een leerkracht haar onderwijs daadwerkelijk afstemt op de behoeften van haar leerlingen. Daarnaast blijkt uit ons onderzoek dat differentiëren een sterk cognitief aspect heeft. Om de mate van differentiatie in kaart te brengen, is daarom ADAPT ontwikkeld: Assessing Differentiation in All Phases of Teaching. Dit instrument, waarin in totaal 23 indicatoren worden gescoord, combineert een lesobservatie met een interview met de leerkracht. Na een korte inhoudelijke introductie gaan we dieper in op een aantal indicatoren in ADAPT. Je krijgt zicht op ADAPT als geheel en het gebruik hiervan. We zullen gezamenlijk een aantal videofragmenten bekijken en beoordelen, en ervaren hoe deze scores kunnen veranderen op basis van de interview-informatie.

• Effectieve didactische interventies

Met de collega's uit het po en vo willen we een gesprek voeren over de inrichting/opzet van de "VOG, Academie van de toekomst". Waar liggen mogelijkheden, hoe zijn de verwachtingen en behoeftes van de collega's uit het primaire proces?
We voeren een gesprek en delen ideeën met elkaar.

• Professionalisering

Zoals in de literatuur beschreven, kan recent wetenschappelijk onderzoek een motiverende context voor leerlingen zijn. Daarnaast zorgt het ervoor dat leerlingen een beter beeld van wetenschap en wetenschappelijk onderzoek krijgen.

In het kader van mijn promotieonderzoek, heb ik lesmateriaal ontwikkeld waarin een recent-wetenschappelijke context wordt gebruikt om leerlingen concepten te leren. Dit lesmateriaal is opgebouwd volgens het 5E-model (Engage, Explore, Explain, Elaborate, Evaluate). Inmiddels wordt het door zo’n 25 docenten in het hele land gebruikt. Hierbij heb ik onderzocht wat de leerlingen én de docenten hiervan leerden.

In deze sessie vertel ik over een aantal bevindingen van mijn onderzoek en laat ik je kennismaken met één van de onderzoeksmethoden, die je ook binnen je eigen sectie direct zou kunnen gebruiken.

• Innovatie in het onderwijs
• Professionalisering