De verwachtingen t.a.v. leraren zijn hoog: hoge(re) leeropbrengsten van leerlingen, bijdrage aan persoonsvorming en socialisatie, evidencebased werken, doorgaande professionalisering, enz. Tegelijk is er sprake van een hoge werkdruk, waardoor leraren nauwelijks ruimte hebben om (samen) goede lessen te ontwikkelen.
Wat zou er gebeuren als leraren 20% minder les zouden geven en de tijd die daarmee vrij komt zouden gebruiken om samen betere lessen te ontwikkelen. Zouden leerlingen dan niet dezelfde leerresultaten kunnen behalen in minder tijd? Wordt daarmee het beroep niet veel aantrekkelijker? Of heeft dat schadelijke effecten op kansengelijkheid, creëert dat onoverkomelijke problemen voor ouders en ontstaat er een onrealistische curriculumdruk? Of zijn die problemen op te lossen?
Met steun van NRO lanceren we dit schooljaar een podcastreeks rond deze vragen. In deze sessie is ruimte voor een preview, een voorbespreking en een eerste gedachtewisseling.

• Opleiden en doorlopende professionalisering

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Om kinderen gelijke kansen te geven, moet je ze ongelijk behandelen. De leidraad 'Differentiatie als sleutel voor gelijke kansen' bestaat uit zes aanbevelingen om dat doel te bereiken. Die aanbevelingen zijn gericht op het onderwijs in de klas (effectieve instructie, groepswerk, differentiëren in tijd), maar ook op het schoolniveau (professionalisering leerkrachten, schoolbrede aanpak). Tijdens de workshop lichten we toe wat onderzoek leert over effectieve differentiatie en hoe we deze lessen hebben vertaald in aanbevelingen. Vervolgens zoomen we in op twee van de zes aanbevelingen en gaan daarover in gesprek met de deelnemers aan de workshop.
De leidraad is ontwikkeld in opdracht van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsorgaan, naar het voorbeeld van de Guidance Reports van de Britse Education Endowment Foundation, door zes auteurs uit de onderwijspraktijk, lerarenopleidingen en wetenschap.

• Gelijke Kansen

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

Contact met de doeltaalcultuur is ontegensprekelijk een essentieel onderdeel van het moderne vreemdetalenonderwijs. Studiereizen bieden de mogelijkheid om in een authentieke setting de eigen taal en interculturele vaardigheden uit te proberen en verder te ontwikkelen. Als onderdeel van de leerlijn internationalisering bieden wij bij de lerarenopleiding bachelor Duits daarom al jaren een cursus over excursiedidactiek aan in verband met een studiereis naar Berlijn. Echter constateerden we dat er nog steeds nauwelijks specialistische literatuur over het onderwerp bestaat, dus hebben we de specifieke didactiek vooral afgeleid uit de vakken geschiedenis en aardrijkskunde en voor onze doelgroep aangevuld met aspecten van vreemdetalendidactiek. Met deze presentatie willen we een eerste stap zetten om een bijdrage te leveren aan het opvullen van dit hiaat in de vakliteratuur. Daarbij geven we een theoretische achtergrond, maar laten we vooral ook concrete voorbeelden uit onze lespraktijk zien.

• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Binnen de Graduate School of Teaching van de UU voeren studenten van de educatieve masterprogramma’s mvt een vakdidactisch ontwerponderzoek uit, waarin zij een vakspecifiek leerprobleem systematisch onderzoeken. Daarbij leren zij om vanuit hun vakinhoudelijke en vakdidactische kennis een bijdrage te leveren aan het innoveren van het curriculum van hun schoolvak en de relatie tussen theorie en praktijk te verwoorden en te motiveren.
Om de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen, moeten studenten en stagebegeleiders in gesprek gaan, om als het ware in een co-creatie-aanpak de elkaar versterkende waarde(n) van theorie en praktijk te ervaren. Coöperatief werken zij aan het opbouwen van vakdidactische en vakinhoudelijke kennis en verbreden zij deze door de uitwisseling over ervaringen en het koppelen van ervaringen aan een kader van theoretische uitgangspunten.
Om succesvol gesprekken te voeren hebben studenten (en stagebegeleiders) handvatten nodig, die we zullen presenteren.

• Opleiden en doorlopende professionalisering
• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

In het vierjarige project Denker (https://denker.nu/) wordt onderzocht hoe kwalitatief modelleren effectief kan worden ingezet als een methode om bij leerlingen uit het voortgezet onderwijs (klas 2 t/m 6) vaardigheid in systeemdenken te ontwikkelen. Samen met de diverse betrokken onderwijspartners zijn diverse lesactiviteiten ontwikkeld en uitgevoerd in het voortgezet onderwijs. De lesactiviteiten waren gericht op diverse onderwerpen zoals bijvoorbeeld het broeikaseffect, voedselketen en eutrofiering.

Tijdens deze lesactiviteiten (ongeveer 2-3 lesuur) maken leerlingen, met behulp van het door ons ontwikkelde softwarepakket Dynalearn, conceptuele modellen van diverse systemen waarbij het leren van de vakinhoudelijke doelen en systeemdenken hand in hand gaan.

Tijdens de sessie gaan de deelnemers aan de slag met een lesactiviteit met Dynalearn.

• Digitalisering
• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Hoe maak je toetstaken om zicht te krijgen op vakoverstijgende vaardigheden van je studenten in levensechte situaties? Waar moet je in de analyse van antwoorden op letten om studenten verder te kunnen helpen in hun ontwikkeling en je onderwijs hierop aan te passen? In deze sessie laten we zien hoe je, met de werkwijze van bewijsgericht ontwerpen en de cyclus van formatieve evaluatie, docenten hiermee verder kan helpen. We gebruiken hiervoor ter illustratie concrete voorbeelden, materialen en resultaten uit ons praktijkgericht onderzoek van de werkplaats ‘Democratisering van kritisch denken’. Deze sessie is interessant voor iedereen die zich bezighoudt met formatief evalueren in het onderwijs: bijvoorbeeld als (beginnend) docent leer je meer over zelf goede toetsen maken, als schoolleider of lerarenopleider leer je hoe je docenten/studenten verder kunt professionaliseren in formatief handelen.

• Opleiden en doorlopende professionalisering
• Toetsing en formatief handelen

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Flipped learning (FL) is uitgegroeid tot een populaire didactiek in alle onderwijsniveaus. FL houdt in dat leerlingen de leerstof voorbereiden vóór de les (bijvoorbeeld via video’s), en deze leerstof toepassen tijdens de les. Wat kunnen we concluderen op basis van 5 jaar onderzoek naar de effectiviteit van FL en de rol van zelfregulatie daarin? David van Alten heeft hier als promodoc promotieonderzoek naar gedaan, waardoor hij als docent geschiedenis ook een grote groep leerlingen van zijn eigen school in het onderzoek kon betrekken.

In deze sessie kom je meer te weten over de effecten van FL op de leerresultaten en tevredenheid van studenten en leerlingen in het ho en vo, en of dit effect wordt beïnvloed door bepaalde ontwerpkenmerken. Ook krijg je de resultaten en praktische inzichten mee van twee onderzoeken naar de rol van zelfregulatieondersteuning van middelbare scholieren tijdens FL bij het vak geschiedenis.

• Digitalisering
• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

De manier waarop toetsing wordt gezien, is de laatste jaren aanzienlijk veranderd. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van een focus op summatieve toetsing, gericht op het vaststellen van het niveau van leerlingen aan het einde van het leerproces, naar een focus op de formatieve functie van toetsing, gebaseerd op activiteiten die geen deel uitmaken van een formele beslissing. Het hoofddoel van vreemdetalenonderwijs is leerlingen te leren communiceren in een vreemde taal. Het is daarom van cruciaal belang om toetsactiviteiten (summatieve en formatieve) te ontwikkelen die deze vaardigheid meten. Dit is echter een complexe taak voor docenten. In ons onderzoeksproject hebben docenten moderne vreemde talen daarom een communicatief toetsprogramma ontwikkeld in co-design met een onderzoeker. In deze presentatie zullen we ons specifiek richten op hoe docenten en leerlingen de implementatie van formatieve activiteiten binnen het het toetsprogramma ervaren.

• Toetsing en formatief handelen

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

In de presentatie "Marx, Adorno en het Onderwijs" staat Eric van 't Zelfde stil bij hetgeen in de samenleving speelt en de impact daarvan op kinderen onder de armoedegrens . Eric staat stil bij het effect van de steeds toenemende polarisatie in Nederland onder de jeugd. Hij wil hiermee besef aanwakkeren bij de collega's in het onderwijs van wat hun leerlingen bezighoudt. Tevens biedt Eric een oplossing voor het onderwijs om onder deze omstandigheden nog steeds van waarde te kunnen zijn voor deze leerlingen in de achterstandswijken.

• Gelijke Kansen

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

Flexibel opleiden staat volop in de belangstelling bij beleidsmakers en onderwijsprofessionals. Belangrijke redenen hiervoor zijn beter kunnen aansluiten bij de verschillende doelgroepen en leerbehoeftes, snel kunnen inspelen op technologische en maatschappelijke ontwikkelingen en het onderwijs aantrekkelijker en toegankelijker maken. Flexibiliseren kan op verschillende gebieden. Zo experimenteren lerarenopleidingen met leeruitkomsten, vraaggericht onderwijs en plaats- en tijdonafhankelijk onderwijs om de keuze voor de (over)stap naar het onderwijs aantrekkelijk en mogelijk te maken.
Om inzicht te krijgen in de beweegredenen achter flexibilisering en de vormgeving daarvan hebben we een spel ontwikkeld: Flexplore! In deze bijeenkomst spelen we het spel, waarmee de deelnemers helder krijgen waarom zij de opleiding willen flexibiliseren en hoe zij dit in het onderwijsontwerp kunnen vormgeven.

• Opleiden en doorlopende professionalisering

• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

In 2012 publiceerden Jelmer Evers en Rene Kneyber 'Het Alternatief, weg met de afrekencultuur in het onderwijs' en in 2015 'Flip the System: changing education from the ground up' Daarin pleitten ze voor een geflipt systeem. Een systeem gebaseerd op "we gaan sturen op vakmanschap, beroepseer en vertrouwen". Ondanks toch ook positieve ontwikkelingen lijkt dat ideaal verder weg dan ooit. Of toch niet? Zowel in de politiek, het onderwijsveld als in de beroepsgroep is er wel degelijk het besef dat het anders moet, de Nederlandse maatschappij staat voor enorme uitdagingen en publiek onderwijs en leraren zouden voorop moeten lopen om tot 'een alternatief' te komen. Dat is inmiddels ook een democratische noodzaak. Met een nieuw kabinet en een nieuwe minister lijkt deze discussie toch in een stroomversnelling te komen en is een geflipt systeem misschien toch binnen handbereik. In deze sessie gaan we in op hoe dat er uit zou kunnen zien en wat onze rol zou kunnen zijn.

• Opleiden en doorlopende professionalisering
• Digitalisering
• Gelijke Kansen

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

In deze presentatie zullen er twee werkvormen getoond worden die gebruikt kunnen worden om de meerstemmigheid binnen het geschiedenisonderwijs te vergroten. Het geschiedenisonderwijs is de laatste jaren aan een essentiele verandering begonnen waarin er meer aandacht besteed wordt aan de andere kant van de geschiedenis. Hier zal er ook tijdens deze presentatie aandacht voor zijn.

• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

De vakdidactische ontwikkeling van docenten heeft tijd en aandacht nodig. Beginnende docenten zouden nog weinig vakdidactische kennis en vaardigheden hebben. Volgens onderwijsonderzoekers zou er pas bij ervaren docenten sprake kunnen zijn van rijke en degelijke vakdidactische kennis en bekwaamheden. Uit mijn eigen onderzoek naar beginnende docenten blijkt dat dit iets genuanceerder bekeken kan worden. Ik ga in op hoe vakdidactische ontwikkeling plaats vindt en welke factoren die ontwikkeling belemmeren en stimuleren. Ook laat ik zien welke verschillen er zijn tussen beginnende en ervaren docenten.

• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Kijk jij verder dan alleen cijfers. Kom dan kijken naar het Talentenpaspoort; hét digitale groeidocument naast je diploma dat laat zien wie je bent!
Een talentenpaspoort is een (digitaal) groeidocument waarin je op basis van jouw individuele ontwikkelbehoefte kunt laten zien wie je bent en waar je talenten liggen.

Het is een positief verwoord instrument waarbij ervan uit wordt gegaan dat iedereen beschikt over één of meerdere talenten en dat die met de juiste tools en begeleiding inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Een talentenpaspoort sluit aan bij de visie van een leven lang ontwikkelen en de motivatietheorie van Ryan en Deci.

In deze workshop/lezing ga je zien wat het is, waarom het ontwikkeld is, hoe het te gebruiken is en wat de resultaten zijn.

• Toetsing en formatief handelen
• Digitalisering
• Gelijke Kansen

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

Vrijwel iedere leerling vindt het leuk om de les te starten met vouwen, óók op het voortgezet onderwijs. Dat er vervolgens nog leerzame wiskunde volgt, gebaseerd op het vouwwerk, dat verwachten veel leerlingen niet! In deze presentatie ga je -na een korte inleiding- zelf aan de slag!
Wiskundig vouwen kan leerlingen helpen begrijpen waarom de gradenboog van een geodriehoek niet hetzelfde is als een liniaal, ofwel: wat ging er mis bij de Hema geodriehoek? (praktijkonderwijs, onderbouw) óf je kiest voor zelf de verdubbelingsformules afleiden (VWO bovenbouw). Vervolgens gaan we voor alle niveaus in op het begrip en/of opstellen van een exponentiële functie met vouwen, én het maken van een grafiek.

• Gelijke Kansen
• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Steeds meer scholen willen met hun leerlingen aan het programmeren, en als onderdeel van Digitale Geletterdheid wordt dit waarschijnlijk zelfs verplicht. Maar, hoe pak je dat aan? Welke tools kan je gebruiken om leerlingen én docenten enthousiast en vaardig te krijgen? Felienne Hermans ontwikkelde hiervoor de programmeertaal Hedy die ze in deze sessie toe zal lichten. Hedy is geschikt voor de bovenbouw van het po en de onderbouw van het vo, gratis te gebruiken en geheel vertaald in het Nederlands.

• Digitalisering

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU

In deze workshop laten we jullie kennis maken met Big History: 13,8 miljard jaar geschiedenis waarbij alle schoolvakken langskomen, maar dan in een groot verhaal! Behalve de aantrekkelijke inhoud, namelijk de geschiedenis van ons universum, onze planeet en onszelf, biedt Big History ook vaardigheden die verbinding tussen de vakken stimuleren. 

Tijdens onze workshop vertellen we zowel over de inhoud als over de vaardigheden en geven we concrete voorbeelden die je direct ook in je eigen lessen kan gebruiken. We laten je ook kennis maken met de course website, waarop een rijkdom aan materiaal te vinden is zoals heldere filmpjes met uitleg en artikelen. Ook zetten we je aan het werk met dit uitdagende interdisciplinaire vak door zelf te gaan scale-switchen en claim-testen, twee belangrijke vaardigheden binnen BHP. Welk vak je zelf ook geeft: zeker weten dat je na deze workshop met heel wat nieuwe ideeen en inzichten de deur uit gaat!

• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

Het Opleidingshuis is een partnerschap van Instituut Archimedes, de GST en NUOVO schoolbestuur. In dit partnerschap voeren we het generieke deel van het curriculum (de PH en VH-lijn/ de beroepenlijn, praktijkonderzoek en de Studie- en Werklijn) volledig in de school uit. We werken samen met opleiders vanuit de instituten en de school aan het begeleiden en beoordelen van studenten. Door de opleidingsdidactiek die we hierbij inzetten zoeken we steeds naar de koppeling tussen praktijk en theorie proberen we de vaak ervaren kloof hiertussen te dichten. We sluiten hierbij zoveel mogelijk aan op relevante ervaringen (concerns) van studenten en de context waarin zij acteren.
Voor informatie/ een indruk, zie: https://www.platformsamenopleiden.nl/kennisbank/opleidingshuis-sectoroverstijgende-samenwerking/

We leveren de specifieke focus van de workshop indien gewenst later aan.

• Opleiden en doorlopende professionalisering

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.

TED talks mogen maar 18 minuten lang zijn. Onderwijsadviseurs vertellen je dat de aandachtsspanne van mensen na 15 minuten drastisch afneemt. Dit lees je vervolgens terug in allerhande handboeken voor docenten. Het klinkt allemaal heel logisch en ziet er met al die grafieken en referenties erg evidence-informed uit. Maar wat gebeurt er als we ons wat verdiepen in die grafieken en referenties? Waar is die 15 minuten nou precies op gebaseerd? Tijdens deze presentatie duik ik in de rabbit hole van de aandachtsspanne. Wil je weten waar ik eindig? Kom dan luisteren naar wat ik allemaal ontdekte tijdens deze ontdekkingstocht!

• Opleiden en doorlopende professionalisering
• Vakdidactiek

• Docenten, OOP en leidinggevenden GSF
• Docenten en leidinggevenden van de lerarenopleidingen HU/UU
• Derde/vierdejaarsstudenten van de tweede graad lerarenopleidingen en studenten van de eerste graad lerarenopleiding.