Een onderzoeksleerlijn inbedden in het onderwijs in havo en vwo: hoe doe je dat?

Hans Bezemer
Joris Veenhoven
Anneke Madern

Omschrijving

Onderzoeksvaardigheden zijn belangrijk voor elke hoger opgeleide beroepsbeoefenaar. Gelukkig krijgen leerlingen in het vo daar al een basis in mee. Het lukt echter de meeste vo-scholen niet zo goed om met het aanleren van deze vaardigheden voldoende diepgang te bereiken.
Er is veel kennis beschikbaar over hoe je leerlingen kunt leren onderzoeken over vakgrenzen heen, en hoe je dat stap voor stap kan uitbouwen, van brugklas tot profielwerkstuk (zie het handboek ‘Eureka! Didactiek voor leren onderzoeken in vwo én havo‘; Wientjes & Veenhoven, 2022). Er zijn scholen die op de fundamenten van deze kennisbasis zelf een onderzoeksleerlijn ontwikkeld hebben. Hoe ziet zo’n leerlijn eruit, wat vergt het om docenten toe te rusten die leerlijn in de klas uit te voeren, en hoe borg je deze in de organisatie? In deze sessie laten we zien hoe twee scholen (het Odulphus Lyceum en CSG De Lage Waard) dat aanpakken, wat het hen al heeft opgeleverd, en voor welke uitdagingen het hen stelt.

Docent natuur- en scheikunde
CSG De Lage Waard

Hans staat al 24 jaar voor de klas als natuur- en scheikunde docent binnen zowel de onder- als bovenbouw.
De afgelopen 10 jaar heeft hij zich toegelegd op het ontwikkelen van onderzoeks- en ontwerpvaardigheden bij leerlingen en collega’s.
Samen met een collega is hij verantwoordelijk voor de implementatie en borging van een schoolbrede onderzoeks- en ontwerpleerlijn en geven zij een leergang aan collega’s met betrekking tot onderzoeks- en ontwerpdidactiek.
Als werkplekbegeleider is hij verbonden aan de christelijke opleidingsschool (COS). Voor het COS begeleidt hij studenten bij het ontwikkelen van hun onderzoekend vermogen.

Senior onderwijsadviseur en trainer
Universiteit Utrecht

Joris Veenhoven is als senior onderwijsadviseur en trainer werkzaam bij Onderwijsadvies & Training Universiteit Utrecht. Hij verzorgt nascholing voor docenten in het voortgezet onderwijs op het vlak van ‘leren onderzoeken’, en adviseert scholen bij de ontwikkeling van vaardigheidsleerlijnen in het lesprogramma. Samen met Heleen Wientjes schreef Joris ‘Eureka! Didactiek voor het leren onderzoeken in het vwo‘. In 2023 is de herziene editie verschenen, die niet alleen op vwo maar ook op havo gericht is. Joris is in 2004 gepromoveerd op onderzoek naar dit onderwerp.

docent biologie, STEAM, Big History en coördinator onderzoek
Odulphuslyceum Tilburg

Na een aantal jaar gewerkt te hebben bij Naturalis als onderzoeker ben ik sinds 2016 werkzaam als docent biologie, STEAM en Big History bij het Odulphus. In de afgelopen jaren ben ik me steeds meer gaan richten op onderzoeksvaardigheden. Zo heb ik gewerkt aan het ontwikkelen van een leerlijn academische vaardigheden, samen met collega’s van middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Mijn passie is het bevorderen van een onderzoekende houding bij leerlingen, waardoor ze zichzelf blijven ontwikkelen en de wereld om hen heen beter begrijpen.

Ga naar de bovenkant