Begrijpend lezen

Het woord leesvaardigheid wordt in het onderwijs heel veel gebruikt. Leesvaardigheid is echter geen generieke vaardigheid maar een combinatie van twee totaal verschillende capaciteiten. Ten eerste moet een lezer de woorden in een tekst kunnen decoderen: hij moet de letters om kunnen zetten in klanken. Dat is technisch lezen. Ten tweede moet een lezer kunnen begrijpen wat er in de tekst staat. Anders gezegd: een lezer moet betekenis kunnen verlenen aan een tekst. Dit is begrijpend lezen. Voor het technisch leren lezen is het belang van expliciete instructie en veelvuldige oefening al veelvuldig aangetoond. Begrijpend leren lezen is, zoals gezegd, echter van een hele andere orde en vraagt dus ook om een andere benadering. In deze weblecture maakt Erik Meester, op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten, duidelijk wat je allemaal moet weten en kunnen om leerlingen begrijpend te leren lezen.

Storytelling in de klas

Verhalen zijn gemakkelijk te begrijpen en gemakkelijk te onthouden. Dat geldt niet alleen omdat mensen zich tot verhalen aangetrokken voelen; er is iets inherent aan het verhaalformaat waardoor ze gemakkelijk te begrijpen en te onthouden zijn. Leraren kunnen overwegen de basiselementen van een verhaalstructuur te gebruiken om lessen te organiseren en ingewikkeld materiaal te introduceren, zelfs als ze niet van plan zijn om een verhaal in de klas te vertellen. Daar gaan we in deze sessie mee aan de slag.

Constructivisme is geen didactiek: hoe beginners verschillen van experts.

Samen met Sarah Bergsen

Onderwijsvernieuwingen waarin de docent de rol aanneemt als ‘facilitator, gids of coach’ blijken weinig succesvol te zijn. Toch is het ‘constructivistische’ gedachtengoed nog altijd populair in het onderwijs, getuige het grote aantal minimaal begeleide onderwijsvormen. Wat is hiervoor de reden? En hoe ‘moet’ het dan wel? In deze sessie gaan de twee sprekers hier in een rollenspel kritisch over in gesprek. Startend vanuit twee extreme standpunten weten ze elkaar uiteindelijk te vinden in een genuanceerd beeld van wat ‘goed’ onderwijs zou kunnen zijn en hoe je dit, zodra je het daarover eens bent, zo goed mogelijk kan organiseren. De sessie sluit af met een plenaire discussie met ruimte voor vragen en/of opmerkingen.

De theorie en praktijk van een kennisgebaseerd curriculum

Er zijn structurele eigenschappen van ons onderwijsstelsel die zeer waarschijnlijk bijdragen aan kansenongelijkheid zoals de vroege selectie (setting) in het primair onderwijs en de spoorvorming (tracking) in het voortgezet onderwijs. Stelselwijzingen liggen echter niet binnen de cirkel van invloed die individuele scholen(stichtingen) hebben. Onderwijswetenschappelijk onderzoek biedt scholen echter in ieder geval één belangrijke onderwijskundige oplossingsrichting voor het probleem van toenemende kansenongelijkheid (én afnemende resultaten), waarmee meerdere landen in wereld (bv. Frankrijk, Zweden en de Verenigde Staten) al te maken hebben (gehad). Die oplossingsrichting is het verbeteren van het curriculum en daar hebben scholen(stichtingen) wel veel invloed op. De curricula van de meest succesvolle onderwijslanden (zowel op resultaten als kansengelijkheid) hebben zes overeenkomstige kenmerken; de curricula zijn (1) coherent, (2) cumulatief, (3) selectief, (4) algemeen vormend, (5) specifiek en (6) praktisch haalbaar. De kerndoelen van Stichting Leerplan Ontwikkeling (slo) voldoen echter niet aan deze kenmerken en de uitgangspunten van Eindadvies Platform Onderwijs2032: ‘Ons onderwijs2032’ (2016), tegenwoordig Curriculum.nu, bieden evenmin perspectief op verbetering. In deze sessie verkennen we de theorie en praktijk van een meer kennisgebaseerd curriculum en de voordelen die dit scholen en uiteindelijke natuurlijk de leerlingen kan bieden.